QUAN HỆ BANG GIAO CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG KIẾN VIỆT NAM

 
          Người Việt Nam luôn tự hào về các thế hệ cha ông mình không những đánh giặc giỏi mà ngoại giao cũng tài với đường lối, chính sách vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc. Để hiểu thêm về hoạt động ngoại giao ấy trong sự phát triển phong phú của thời kì lịch sử Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám 1945, bạn đọc có thể tìm đến cuốn sách “Quan hệ bang giao và những sứ thần tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam” do Nhà xuất bản Thời đại phát hành năm 2014.
 

 

          Cuốn sách đã miêu tả các cách ứng xử ngoại giao tự tin và tinh tế của các vương triều Việt Nam nhằm thể hiện tính độc lập, tự tôn dân tộc. Trong mối quan hệ lân bang với Trung Quốc, nước ta luôn thể hiện một cách chủ động tích cực, cũng như sự hiểu biết và tôn trọng “thiên triều” Trung Quốc, mong muốn xây dựng một mối quan hệ hòa bình và ổn định. Luôn kiên định đường lối giữ vững độc lập dân tộc nên tuy chủ trương mềm dẻo, chịu “thần phục” trên danh nghĩa thông qua “sách phong, triều cống”, nhưng nước ta cũng luôn tỏ ra cứng rắn, không nhân nhượng khi Trung Quốc núp dưới danh nghĩa “điếu phạt” đưa quân xâm lược. Bên cạnh đó, quan hệ ngoại giao của Việt Nam với các nước Ai Lao (Lào ngày nay) ở phía Tây, Chămpa ở phía Nam là giao hảo thân thiện, nhưng mỗi khi biên giới bị xâm lấn thì kiên quyết trừng phạt để giữ yên bờ cõi. Khi hòa bình thì thực hiện chế độ phiên thần, triều đình cử sứ giả sang bày tỏ lợi hại nhằm chiêu dụ, vỗ về, tạo sự ổn định ở vùng biên giới. Qua đó cũng đã tạo nên mạng lưới giao thoa chằng chịt tới mọi lĩnh vực đời sống và văn hóa giữa Việt Nam và các nước.
          Vào thời kỳ chiến tranh, đấu tranh ngoại giao kết hợp với các hoạt động quân sự, khi thì phát huy chiến thắng trên chiến trường, khi thì ngoại giao để phục vụ chiến đấu. Chiến lược “công tâm” của Nguyễn Trãi như Lê Quý Đôn nói “có sức mạnh bằng 10 vạn quân”. Và gần như trở thành một thông lệ, trên cơ sở giành được những thắng lợi quyết định trên chiến trường, dân tộc Việt Nam đã biết kết hợp những biện pháp chính trị, ngoại giao mềm mỏng, khôn ngoan để chấm dứt chiến tranh, kiến tạo hòa bình. Các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thường kết thúc bằng những trận quyết chiến chiến lược và sau đó là những cuộc thương thuyết đàm phán để chấm dứt cuộc chiến và lập lại bang giao giữa hai nước.
          Cuốn sách cũng phác họa chân dung một số sứ thần có những cống hiến xuất sắc trong việc thiết lập mối quan hệ bang giao như Trương Trọng, Nguyễn Đại Pháp, Đoàn Nhữ Hài, Hồ Tông Thốc… Gương mặt những người đi sứ ưu tú “trí dũng song toàn”, đại diện cho tài năng và đạo đức của dân tộc ta, dù trong tình huống nào cũng sáng ngời vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ, thể hiện bản chất cao đẹp trước uy quyền Thiên tử xứ người. Đồng thời, ngoài nhiệm vụ chính trị dược giao, các sứ thần nước Việt còn góp phần quan trọng trong việc tiếp thu và phổ biến những kỹ thuật học tập được khi đi sứ truyền bá cho dân.
          Hơn 200 trang sách đã khái quát lại một phần về quan hệ bang giao giữa Việt Nam với các nước lân bang, giúp bạn đọc thêm tự hào về lịch sử hào hùng của dân tộc cũng như thêm kính trọng các nhà ngoại giao Việt thưở xưa “Như nước Đại Việt ta từ trước/ Vốn xưng nền văn hiến đã lâu/ Núi sông bờ cõi đã chia/ Phong tục Bắc Nam cũng khác/ Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập/ Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương/ Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau/ Song hào kiệt thời nào cũng có” (Trích “Bình Ngô đại cáo” - Nguyễn Trãi).