TRUYỆN LỤC VÂN TIÊN

Nguyễn Đình Chiểu (1822 - 1888) Ông là người mở đầu cho dòng văn chương yêu nước Việt Nam chống thực dân Pháp xâm lược ở nửa sau thế kỷ XIX. Sáng tác của Ông chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là trước khi Pháp đánh chiếm Gia Định, các sáng tác của ông tập trung ca ngợi các giá trị đạo đức truyền thống: Truyện Lục Vân Tiên; Dương Từ - Hà Mậu. Giai đoạn thứ hai là sau khi Pháp đánh chiếm Gia Định, các tác phẩm tập trung lên án quân xâm lược, phê phán triều đình nhu nhược, ngợi ca các tấm gương chiến đấu của nhân dân: Chạy Tây; Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Văn tế nghĩa sĩ trận vong Lục tỉnh… Các sáng tác của ông có ngôn ngữ và cách diễn đạt bình dị, mộc mạc, gần gũi với nhân dân. Ông luôn kết hợp tính cổ điển với tính dân gian, bút pháp lí tưởng hóa với tả thực. Vì thế, tác phẩm của Nguyễn Đình Chiểu mang đậm đà bản sắc dân tộc, nhất là bản sắc địa phương Nam Bộ.

“Truyện Lục Vân Tiên” là một tác phẩm truyện thơ Nôm nổi tiếng của Nguyễn Đình Chiểu, được sáng tác theo thể lục bát vào đầu những năm 50 của thế kỷ 19. Đây là một trong những sáng tác có vị trí cao của văn học miền Nam Việt Nam. Truyện mang tính chất là truyện để kể nhiều hơn là truyện để đọc và để xem, có kết cấu ước lệ gần như đã thành khuôn mẫu. Sách gồm 4 phần:

Phần thứ nhất: Giới thiệu về Nguyễn Đình Chiểu và Truyện Lục Vân Tiên.

Phần thứ hai: Vấn đề hiệu đính và chú thích văn bản Truyện Lục Vân Tiên.

Phần thứ ba: Truyện Lục Vân Tiên khảo đính và chú thích.

Phần thứ tư: Phụ lục.

Tác phẩm đã dựng lên cả một xã hội trong đó những nhân vật tiêu biểu là Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga tượng trưng cho tài năng, trí tuệ, nhân phẩm của con người. Đó là những con người học rộng, tài cao. Tuy mỗi người mỗi vẻ, nhưng họ đều là những người cương trực, khẳng khái, vị tha và trọng nghĩa khí. Họ sẵn sàng cứu giúp người khác không sợ khó khăn nguy hiểm, họ kiên trì đứng về lẽ phải để suy nghĩ và hành động. Ngược lại những nhân vật phản diện cũng mang nhiều tính chất hiện thực, tượng trưng chung những mặt xấu xa của xã hội, những nhân vật phản diện ấy là những con người tham lam, tham lợi, tham sắc như: Võ Thể Loan, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm, tiêu biểu cho những kẻ bội bạc, bất nhân. “Truyện Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu là một bản trường ca ca ngợi chính nghĩa, những đạo đức đáng quý đáng trọng ở đời về đạo làm người, tình nghĩa vợ chồng, bạn bè, cha mẹ và con cái; những lòng thương trắc ẩn, đùm bọc người khác trong cơn khốn khó. Truyện cũng đề cao tinh thần nghĩa hiệp, luôn sẵn sàng làm việc cứu người. Đồng thời, truyện như thay tấm lòng của nhân dân khát vọng về một xã hội công bằng, một cuộc sống tốt đẹp, cái thiện luôn thắng cái ác.

Bằng giọng thơ phóng khoáng và ngôn từ bình dị, gần gũi nên mọi tầng lớp trong xã hội đều nhớ thuộc lòng có khi cả bài thơ. Ảnh hưởng của “Truyện Lục Vân Tiên” trong sinh hoạt văn học nghệ thuật của nhân dân Việt Nam, được lưu truyền dưới hình thức sinh hoạt văn hóa như: "kể thơ", "nói thơ Vân Tiên", "hát Vân Tiên". Đây chính là cuốn sách gối đầu giường của người dân Việt Nam, đặc biệt là người dân Nam Bộ trong hơn thế kỉ qua đã làm cho mọi người cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp lí tưởng của người anh hùng Lục Vân Tiên. Tấm sương sáng chói ấy mãi mãi là một minh chứng hùng hồn về sức mạnh thẩm mĩ của thi ca, của “Truyện Lục Vân Tiên” mà nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã để lại cho đời.

Mời các bạn tìm đọc cuốn sách trên do Nhà xuất bản Đại học và Trung học chuyên nghiệp ấn hành năm 1976, tại Thư viện tỉnh Sơn La.

Xin trân trọng giới thiệu./.