THƠ TAGOR

          Rabindranath Tagor (1861-1941), nhà vǎn hóa lỗi lạc của ấn Độ và thế giới. Ông là nhà viết kịch, nhà thơ, nhạc sỹ, tiểu thuyết gia, nhà giáo dục, triết gia và nhà nhân văn học. Tuy nhiên, đóng góp xuất sắc nhất của Tagor vào sự phát triển của văn học Ấn Độ và thế giới là lĩnh vực thơ ca. Ông đã làm hơn 1.000 bài với 50 tập thơ, trong đó tập  Thơ dâng (Gitanjali), một tuyển tập gồm những bài thơ về triết lý tôn giáo đã được trao giải Nobel Văn học năm 1913. Với tập thơ này, ông được xem là một phát hiện của thơ ca thế kỷ, “một biểu tượng vĩ đại phối hợp trong mình hai nguồn tinh túy Á - Âu”.
          Cuốn sách “Thơ Tagor” giới thiệu những tập thơ tiêu biểu của nhà thơ Tagor: Thơ dâng, Thiên nga, Người làm vườn, Những con chim lạc bay… Thơ của Tagor được viết ra trong nhiều hoàn cảnh cùng với bút pháp nghệ thuật khác nhau. Nội dung luôn hướng về tinh thần nhân đạo và lòng yêu tự do. Thơ ông gần gũi, thân tình; biểu đạt những rung động tinh tế trong tâm hồn thi sĩ trước đất nước, quê hương, thiên nhiên, cuộc sống, con người và tình yêu bằng một giọng điệu nồng nàn, tha thiết. Mặt khác, thơ Tagor cũng chứa đựng những triết lý thâm trầm về vũ trụ, con người, cuộc sống, hạnh phúc và tình yêu. Điểm nổi bật thấm đẫm chất văn trong tư tưởng của Tagor chính là thái độ đề cao con người, phủ nhận thần thánh. Thơ của Tagor phản ánh cuộc sống khốn cùng của những người dân nô lệ với niềm cảm thông sâu sắc, đồng thời lên tiếng đấu tranh đòi tự do và cuộc sống hạnh phúc cho con người.  
          Tập Thơ dâng trong cuốn “Thơ Tagor” là một tuyển tập gồm những bài thơ về triết lý tôn giáo. Cốt lõi của tập thơ là đề cao con người, khẳng định tính tích cực chủ động của con người trong tương quan với vũ trụ, với cuộc đời. Với Tagor cái bản ngã của con người luôn tồn tại mạnh hơn tất cả và không hề đối lập với vũ trụ. Ý nghĩa lớn lao nhất của cuộc sống con người là ở hoạt động thực hiện đức thiện: “Xin cho tôi sức mạnh/để làm cho tình yêu của tôi/Có thể phục vụ được hiệu quả/Xin hãy cho tôi sức mạnh/Để không bao giờ xua đuổi người nghèo/Và quỳ gối trước uy quyền láo xược/Xin hãy cho tôi sức mạnh/Để nâng cao tâm trí tôi/Lên trên những chuyện phù phiếm hàng ngày/Và xin hãy cho tôi sức mạnh/Để khép sức mạnh của tôi vào ý muốn của Người/Với tất cả tình thương.”, trong tập Thơ dâng của Tagor có nhiều bài thơ viết về nỗi buồn, nỗi khổ. Nhưng tuyệt nhiên ở đó không xuất hiện cảm giác tuyệt vọng, tất cả được hóa giải trong tình yêu và tan thành ánh sáng niềm vui: “Khi Người ra lệnh cho tôi hát/ Tim tôi như muốn vỡ ra vì nỗi tự hào/ Tôi nhìn lên mặt người/Mà lệ trào ra đôi mắt/ Tất cả những gì sai âm lạc điệu trong đời tôi/ Đều đã hòa trong một khúc nhạc ngọt ngào”. Nhắc đến Tagor người ta còn nhớ đến một nhà thơ tình nổi tiếng thế giới, bài thơ tình số 28 được in trong tập thơ Người làm vườn, là một trong những bài thơ tình hay nhất thế giới. Bài thơ khẳng định: Tình yêu là sự đồng điệu, hòa hợp, dâng hiến tâm hồn, chia sẻ lẫn nhau. Nhưng trái tim con người, thế giới tâm hồn con người lại mãi là một cõi bí mật lớn lao: “Đôi mắt băn khoăn của em buồn/Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh/Như trăng kia muốn vào sâu biển cả/Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em”.
           Thơ của Tagore giàu tinh thần nhân loại, là gạch nối giữa truyền thống văn hóa Ấn Độ và văn hóa hiện đại phương Tây. Sáng tác và hoạt động của nhà thơ Tagor có ảnh hưởng rất lớn đến sự nghiệp giải phóng dân tộc Ấn Độ. Lãnh tụ phong trào giải phóng Ấn Độ Mahatma Gandhi đã gọi ông vừa là “người thầy học vĩ đại”, vừa là “người lính gác vĩ đại” của Ấn Độ.
Mời các bạn tìm đọc cuốn sách “Thơ Tagor” của nhà xuất bản Văn học phát hành năm 1979, do Đào Xuân Quý chọn dịch và giới thiệu, tại Thư viện tỉnh Sơn La.
           Xin trân  trọng giới thiệu./.