TÌNH CA THÁI

Tình ca Thái có cách thể hiện vô cùng tinh tế, thường là: Hát chào mời, hát hỏi thăm, hát thi tài, hát tình tự và hát dặn dò hẹn ước:

Đây là lời ướm hỏi tế nhị của chàng trai:

Thấy áo chàm biếc muốn thay
Thấy má đỏ hồng muốn nói chuyện
Lại sợ cây chuối nhỏ người đã đậy gốc
Bụi nứa non người đã rấp gai.

Trước những ý “muốn” của chàng trai, cô gái hát đáp lại với ý tứ rất sắc sảo: 

Anh từ nơi nào tới
Rau ai mà lạc vườn này
Chồng ai mà lạc vào phòng phượng loan

Chàng trai khéo léo ca ngợi bản mường của cô gái. Lời ca tuy có cường điệu lên chút ít, song đấy là tình cảm chân thành được trao gửi:

... Mường Bẹ rau làm củi
Hạn Khuống kể hàng trăm
Trèo sàn mây đêm tỏ
Lên sàn hoa trăng trong
Cuối bản là chợ muối
Đầu mường họp chợ voi
Bán voi như bán mây
Bán trâu tựa bán mía

Cô gái nhẹ nhàng khéo léo:

Em khó nghĩ trăm bề
Nấc thang còn ở rừng tre
Một mình em không lấy được
Phải nhờ bạn mới có thang về

Chàng trai hiểu cái ẩn ý chối từ nhưng mở lối, chàng nhẹ nhàng bền bỉ:

Đôi ta thăm hoa khi hoa nở
Hoa nở rồi rụng cuống hoa tàn
Kết bạn tình khi tuổi xuân em chớm dậy
Đời em như hoa ban
Đời mình như hoa khẳm
Hoa biến thành rêu khi dầm nước
Hãy yêu nhau khi tuổi thanh xuân

Chính chàng trai cũng lo lắng cho sự bền chặt của tình yêu vừa chớm nở, chàng trai dặn dò cô gái:

Em đừng tham đầy bồ bông nén
Đừng tham vàng bạc đầy hòm
Đừng sợ túp lều anh nghèo khổ
Đừng ước làm dâu nhà người ăn cá ngon

...Nhất là đừng đứng núi này trông núi nọ:

Em ăn cá chiên sông Mã
Đừng quên gốc măng riềng Bãi Bằng
...

Tình ca Thái là linh hồn của những đêm Hạn Khuống, được cất lên trong hội hái hoa ban, hội xuân... Bao trái tim yêu thương tìm đến với nhau qua tiếng hát giao duyên. Bao đôi trai gái đã nên vợ nên chồng. Cuộc sống mãi mãi sinh sôi